Als een directeur-grootaandeelhouder het stokje van een familiebedrijf overdraagt aan een nieuwe generatie, dan blijft de band altijd bestaan. Soms wat hechter, soms wat afstandelijker. Naarmate de jaren verstrijken neemt de betrokkenheid vaak wel geleidelijk af. Welke rol de overdrager aanneemt bij overdracht heeft echter grote invloed op het succes van de opvolgers. Sonnenfeld en Spence onderscheiden verschillende exit-stijlen die elk een eigen effect hebben op de toekomst van het familiebedrijf.
Hoe een oud-dga in het vertrek staat heeft impact op de nieuwe generatie en niet zelden zelfs op de effectiviteit van de nieuwe bestuurder na overname. Sonnenfeld en Spence (1989) deden onderzoek naar de verschillende manieren waarop overdragers het familiebedrijf verlaten. Zij onderscheiden vier verschillende exit-stijlen, namelijk die van monarch, generaal, ambassadeur en bestuurder. De monarch en generaal schijnen de meest voorkomende stijlen te zijn bij de overdracht van familiebedrijven, zeker in de eerste en tweede overdracht. Als een dga één van deze twee stijlen hanteert, dan heeft hij of zij over het algemeen veel moeite om een stap terug te doen. We nemen de diverse stijlen eens onder de loep.
De monarch vindt het heel moeilijk om afscheid van het familiebedrijf te nemen. Dga’s die je als monarch kunt bestempelen hebben hun ziel en zaligheid in het bedrijf zitten en diep van binnen willen ze helemaal niet weg. Over het algemeen houden ze graag de controle over alles en kenmerkt hun managementstijl zich door autocratie. De naam monarch zegt het eigenlijk al: het liefst sterven ze in het harnas. Bij monarchen is er letterlijk een interne opstand voor nodig om ze te overtuigen het bedrijf te verlaten. Een bedreiging van deze rol is hun grote macht in het bedrijf en het idee dat zij onmisbaar zijn. Dit kan de nieuwe generatie flink belemmeren.
De generaal is kritisch. De macht van de generaal is minder groot, maar het gevoel van onmisbaarheid is net zo groot als bij de monarch. Toch kan de nieuwe generatie de generaal wat makkelijker ‘dwingen’ het familiebedrijf te verlaten. Generaals blijven alleen niet lang weg en smeden alweer snel een plan om terug te keren in het bedrijf na hun vertrek. Over het algemeen vindt dit type oud-dga geen enkele opvolger goed genoeg. Na het (in zijn of haar ogen) falen van de opvolger(s), neemt de oud-dga graag de leiderspositie weer in.
De ambassadeur geeft na overdracht de voorkeur aan een adviserende rol als oud-dga. Dit is een veel constructievere stijl dan die van monarch of generaal. Een ambassadeur staat positiever tegenover de opvolging. Dit type oud-dga blijft wel het liefst in contact met het familiebedrijf, maar dan bijvoorbeeld in een adviserende functie, op projectbasis of met een afgebakende taak. Je ziet deze stijl vooral terug in familiebedrijven, die al eerder met opvolging te maken hebben gehad.
Bestuurders laten het bedrijf achter zich en sluiten zich ervan af. Deze dga’s laten na overdracht het familiebedrijf volledig los en richten zich op een hobby of op nieuwe activiteiten, die in principe niets met het bedrijf te maken hebben. Een risico van deze stijl is dat er dan onvoldoende tijd is om kennis en ervaring over te dragen aan de volgende generatie, tenzij de kinderen al langer in het familiebedrijf werkzaam zijn.
Naarmate een bedrijf ouder is en dus meer generaties voorbij heeft zien komen, hanteert een dga vaak eerder de bestuurders- of ambassadeursstijl. Zo’n stijl maakt de overdracht naar opvolgers buiten de familie bijvoorbeeld eenvoudiger. Als het bedrijf niet binnen de familie blijft, dan heb je te maken met de verkoop aan externen, waar vaak veel bij komt kijken. Hoe verder de dga van het allereerste begin afstaat, hoe makkelijker het over het algemeen is om afscheid te nemen en het buiten de familie te verkopen.
Toch brengt elke verkoop van een familiebedrijf emoties en uitdagingen met zich mee, die Dei Capital als familie-investeringsfonds als geen ander kent. Dei Capital richt zich primair op het overnemen van familiebedrijven, waar bedrijfsopvolging een issue is.
Ben jij een dga en sta je voor de opgave jouw bedrijf te verkopen? Wij helpen je met het definiëren van jouw exit-strategie en bijkomende uitdagingen. We adviseren, denken mee, coachen én investeren. Wil je meer weten? Neem gerust eens contact op om kennis te maken.
Dei Capital staat voor balans, kracht en stabiliteit. Een familie-investeringsmaatschappij dat zich primair richt op het participeren in familiebedrijven in de maakindustrie, dienstverlening en handel in Oost Nederland waar bedrijfsopvolging een issue is.
Contact